- Home
- Przydatne wskazówki
- Gdzie znaleźć historyczne...
Niewielu turystów wie, że Pistoia to jedno z ostatnich miejsc we Włoszech, gdzie kultywuje się tradycję kowalstwa artystycznego. Większość odwiedzających mija je nieświadomie, skupiając się na zatłoczonych placach, podczas gdy prawdziwe skarby kryją się w średniowiecznych zaułkach. To nie tylko okazja, by podziwiać metaloplastykę – to szansa na kontakt z 700-letnim dziedzictwem, które ukształtowało toskańską architekturę. Bez lokalnej wiedzy, możesz opuścić Pistoię, nie odkrywszy jej prawdziwego rzemieślniczego charakteru.
Dlaczego pistojskie kowalstwo jest wyjątkowe
Tradycja kowalstwa w Pistoi sięga XIII wieku, gdy miasto nazywano 'Małym Mediolanem' ze względu na kunszt metalurgów. Autentyczne wyroby tworzone są technikami niezmienionymi od renesansu – zobaczysz tu m.in. kowale kształtujących żelazo w węglowych paleniskach. Charakterystyczny styl 'ferro battuto' zdobi Pałac Pitti we Florencji czy Pałac Dożów w Wenecji, ale to w tych skromnych warsztatach powstają. Wizyta tu to podróż przez historię włoskiego rzemiosła – mistrzowie demonstrują technikę 'a lume', tworząc misternie wzory roślinne. To żywa tradycja, nie muzealny eksponat.
Jak zwiedzać dzielnicę warsztatów jak miejscowy
Najwięcej aktywnych warsztatów kryje się między Via degli Orafi a Corso Silvano Fedi, choć ich wejścia łatwo przeoczyć. Zacznij od Piazza della Sala, gdzie pracownia Armando Mattei (szukaj znaku kowadła) działa od 1921 roku – na podwórku zobaczysz uczniów przy pracy. Kieruj się na północny wschód do pracowni Stefano Michelucciego, rozpoznasz ją po bramie z motywem winorośli. Najlepsze godziny to 9-12 i 15-18, we wtorki rano jest najwięcej ruchu. Kilka słów po włosku ('Posso guardare?') otworzy ci drzwi do świata tradycyjnego rzemiosła.
Jak odróżnić oryginalne wyroby od podróbek
Na targach pełno jest tanich imitacji, ale prawdziwe pistojskie wyroby rozpoznasz po śladach ręcznego kucia – nierównomierna grubość splotów to znak rozpoznawczy. Lokalni rzemieślnicy używają wyłącznie kutego żelaza (ferro battuto), nigdy aluminium czy żeliwa. Charakterystyczne motywy to liście dębu, spiralne zwieńczenia i ażurowe wzory. Certyfikat autentyczności otrzymasz przy zakupie za min. 200€ – przedmioty poniżej 50€ to zwykle import. Warto zajrzeć do showroomu Marco Paciniego koło katedry, gdzie mistrzowie pokażą różnice między naturalnie patynowanym żelazem a podróbkami.
Warsztaty – nie tylko obserwacja
Niektóre pracownie oferują zajęcia praktyczne. W Laboratorio Giudici w 2 godziny wykujesz własny hak pod okiem mistrza (65€, materiały w cenie). Dla rodzin idealne są pokazy w Bottega del Ferro, gdzie dzieci mogą formować metal. We wrześniu podczas 'Fierucola dei Mestieri' rzemieślnicy prezentują swe umiejętności na Piazza del Duomo. Centrum Informacji Turystycznej organizuje też spotkania z artystami po angielsku, w tym pokazy złocenia w normally niedostępnych warsztatach. To doświadczenia, których nie oddadzą zdjęcia – zapach węgla, rytm młotów i duma z kunsztu, który definiuje Pistoię.